محوطه میراث جهانی بیستون با حدود 200 هکتار مساحت دربرگیرنده آثاری از دوره پارینه سنگی میانی تا عصر حاضر به شرح زیر می باشد :
بیستون از روزگاران قدیم در مطالعات باستان شناسی و ایران شناسی از جایگاه مهمی برخوردار بوده است. این نام در بیشتر منابع بیستون یا بیسُتُون در برخی منابع بِِهِستون، بِهِستان و در منابع عربی بِهستون ، بَهستون و بیستون و در منابع یونانی قدیم بگیستانون آمده است.
استان تاريخي كرمانشاهان سرزمين انواع گويش ها و لهجه‌ها است. استاني كه گويش ها و لهجه‌هاي مناطق مختلف آن مانند طبيعت هزار رنگش است. به اعتقاد صاحب نظران شايد كمتر استاني به اندازه استان كرمانشاه از لحاظ تنوع قومها، قبيله‌ها، فرقه‌ها و مذاهب مختلف برخودار باشد و هر يك از اين گروه‌ها نيز به لهجه‌ها و گويش هاي شيرين خود تكلم مي‌كنند: در استان كرمانشاه با توجه به قدمت و غناي تاريخي اين استان ده ها گونه و گويش محلي وجود دارد .
کتیبه و نقش برجسته داریوش اول در تاریخ 13 جولای 2006 برابر با 22 تيرماه 1385 در سی امین اجلاس یونسکو که در شهر ویلنیوس لیتوانی برگزار گردید، به شماره 1222 در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسید.
براساس ارزيابي ايكوموس و راي اعضاي كميته ميراث جهاني، به دلیل انطباق ویژگی های بیستون با معيارهای شماره II و III کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان (1972) در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيد.
معيار II: نقش برجسته و کتیبه داریوش که به دستور داريوش اول به وجود آمده نشانه بارزي از ارتباطات مهم ارزش هاي بشري در توسعه هنر و نوشتار يادماني است. نمايش نمادين پادشاه هخامنشي در برابر دشمن او گواه سنتي در هنر نقش برجسته های يادماني است كه تاريخ آن به مصر باستان و خاورميانه برمي گردد. هنري كه در دوره هخامنشي و امپراطوري هاي بعدي توسعه بيشتری يافت.
معيار III: محوطه تاريخي بيستون در مسير يكي از اصلي ترين جاده هاي ارتباطي بين ايران (پارس) و بين النهرين قرار گرفته و با كوه مقدس بيستون مرتبط است .در حالي كه شواهد باستان شناختي استقرار انساني در دوران پيش از تاريخ در محل ديده مي شود، اما مهمترين آن از قرن ششم پيش از ميلاد تا قرن ششم ميلادي است. كتيبه بيستون از اين جهت كه تنها متن يادماني شناخته شده هخامنشي است كه يك رويداد تاريخي ويژه يعني برپايي مجدد امپراطوري توسط داريوش اول(كبير) را مستند مي كند، اثري منحصر است.